Anasayfa
Latest images
tarafından 
SEHZADELERIN HAKIMIYET MÜCADELESI
Ankara bozgunu, yüz sene zarfinda Anadolu'nun hemen hemen
tamamina yakin bir kismi ile Rumeli'nin Tuna boylarina kadar en mühim yerlerini zapt eden
Osmanli Devleti için büyük bir felaket olmustu. Ankara hezimeti ile bassiz duruma
düsen Osmanli Devleti'nin Rumeli'deki topraklari Hiristiyan devletlerle çevrili olmasina
ragmen bu devletin yikilip ortadan kalkmayisi, onun ne kadar saglam temeller ve
müesseseler üzerine kuruldugunu göstermektedir. Böyle tehlikeli bir dönemde
Balkanlar'da, Osmanli Devleti'ne karsi ayrilma veya isyan etme seklinde bir hareketin
görülmemesi, Osmanlilarin, buralarda yasayan Hiristiyan halka gösterdikleri âdilâne
muameleden kaynaklanmaktadir. Müslüman Türkler, Balkanlar'daki Ortodoks halki,
Katoliklerin baskisindan kurtarmak, onlarin dinî inançlarina kimseyi karistirmamakla din
ve vicdan hürriyetine sayginin en güzel örneklerini vermislerdi. Gerçekten de hiç bir
devletin idare tarzi, Osmanlilarin idaresi kadar iyi olamazdi. Balkan halklari bu gerçegi
çok aci tecrübeler sonunda anlamislardi.
Öyle anlasiliyor ki, Osmanli sehzadeleri arasindaki
çekisme, Timur henüz sahnede iken ortaya çikmisti. Bu da Bursa'yi elde etme yüzünden
olmustu. Nitekim Mehmet Çelebi, ailesinin Bursa'daki topraklarini istemeye kalkismis,
fakat Timur'un Musa Çelebi'yi tutmasi yüzünden bundan vaz geçmisti. Babasi Yildirim
Bâyezid ile birlikte Timur'a esir düsen ve onun yaninda bulunan Musa Çelebi, Timur'un
destek ve yakinligini kazanarak, Bursa ve Karesi bölgesine hâkim olan kardesi Isa
Çelebi ile çatismaya girer. Bu mücadeleden basarili çikan Musa Çelebi, Bursa'ya
hâkim olur. Fakat, Timur'un Anadolu'yu terk etmesinden sonra kuvvetlenen Isa Çelebi,
eski payitaht olan Bursa'yi tekrar ele geçirir. Maglup olan Musa Çelebi ise
Kütahya'daki dayisi Germiyanoglu'nun yaninda kalmaya mecbur olur. Muhtemelen oradan da
Karamanoglu'nun yanina gitmisti.
Amasya'da bulunan sehzade Mehmed, Amasya, Canik, Tokat,
Niksar ve Sivas taraflarinda bulunan yerli beylerden Kara Devletsah Kubadoglu,
Gözleroglu, Köpekoglu, Kadi Burhaneddin Ahmed'in damadi Mezid Bey'le miicadele edip o
havaliyi tamamen kendi nüfuz ve hükmü altina almisti. Subasi Eyne Bey'in tavsiyesi ile
Bursa taraflarinda bulunan biraderi Isa Çelebi'ye müracaatla Anadolu'yu aralarinda
taksim etme teklifinde bulundu ise de Isa Çelebi'nin kendisinin büyük kardes oldugunu
söyleyip teklifi red etmesi üzerine Ulubat'ta baslayan muharebede (1404) Isa Çelebi,
maglub olarak önce Yalova'ya, oradan da Istanbul'a gitti. Edirne'de bulunan Emir
Süleyman'in, Imparator'dan Isa'yi istemesi üzerine, antlasma geregi olarak Isa Edirne'ye
gönderildi.
Ulubat savasinda, Yildirim Bâyezid'in meshur komutanlarindan
olup Mehmed Çelebi'nin maiyetine giren Subasi Eyne Bey ile Isa Çelebi'nin yaninda yer
alan Sari Timurtas Pasa maktul düsmüslerdi. Savasi müteakip Bursa'ya giren Mehmed
Çelebi, hükümdarligim ilân etmesine ragmen, bir ihtiyat tedbiri olarak Timur'un adinin
da bulundugu para bastirarak zekice bir siyaset takip etmistir. "Sikke-i
müstereke" adi ile anilan bu paranin Bursa'da hicrî 806 tarihinde basildigi
anlasilmaktadir. Mehmet Çelebi, daha sonra Germiyanoglu Yakub Bey'in yaninda bulunan
babasinin cesedini getirterek camiinin yanina gömdürmüstür.
Anadolu'daki bu mücadeleler devam ederken, en büyük
sehzade olan Süleyman Çelebi (Emir Süleyman), Edirne'de Hiristiyan unsurlarin
destegiyle güvenlik içindeydi. Bu esnada Sirbistan'da Lazar'in yerine geçen oglu Stefan
(Istefan) hüküm sürüyordu. Georg Brankoviç de güney Sirbistan'da gücünü yaymaya
çalisiyordu. Emir Süleyman, bu iki Sirp prensin çatismalarindan istifade etmeyi
basardi. O, babasinin Anadolu topraklarini ele geçirmek ve kardeslerini ortadan
kaldirarak Osmanli Devleti'ni yeniden eski durumuna getirmek istiyordu. Bu gayesini
gerçeklestirebilmek için Selanik, Makedonya'nin bir bölümü, Mora, Trakya kiyilari,
Marmara ve Karadeniz'de Istanbul'a en yakin kiyi kasabalari verilmek suretiyle Bizans'tan
para ve askerî yardim saglandi. Bizans'in daha önce Osmanlilara ödemek zorunda oldugu
vergi de kaldirildi. Böylece Emir Süleyman, kendi kardeslerine karsi yardim saglamak
için agir bir bedel ödemis oluyordu. Kendisine en büyük rakip olarak Mehmed Çelebi'yi
gören Emir Süleyman, kuvvetli bir ordunun basinda Isa Çelebi'yi Bursa üzerine
gönderir. Mehmed Çelebi'ye bagli kalan Bursa'lilarin mukavemeti üzerine muvaffak
olamayan Isa Çelebi, Bursa'yi atese verip yaktiktan sonra, Kastamonu'da bulunan
Isfendiyar Bey'in yanina çekilir. Onunla ittifak halinde bulunan Aydinoglu Cüneyd,
Saruhanoglu Hizirsah Bey ve Menteseoglu Ilyas Beylerle Mehmed Çelebi üzerine varip
onunla savasmak istemisti. Fakat bu son tesebbüsünde de muvaffak olamayinca Karaman
iline siginmak ister. Fakat bu arzusunu gerçeklestiremeden Eskisehir yakinlarinda
yakalanarak öldürülür. Cesedi, Bursa'da Murad Hüdavendigâr türbesi yanina
gömülür. Isa Çelebi'nin öldürülmesi üzerine onunla ittifak halinde bulunan ve
yukarida adi geçen Ege beylikleri, Mehmed Çelebi'nin hükümdarligini tanimak zorunda
kalirlar. Böylece Mehmed ve Süleyman Çelebiler, devletin Anadolu ve Avrupa
bölümlerinin hükümdarlari oldular.
Bununla beraber Emir Süleyman, devletin tamamini istiyordu.
Bu yüzden ordusu ile kardesinin üzerine varip önce Bursa, sonra da Ankara'yi zapt
etmisti. Bu kayiplardan sonra Amasya'ya çekilmek zorunda kalan Mehmed Çelebi,
mücadeleden vaz geçme niyetinde degildi. Nitekim 1406 yilinda Yenisehir ovasinda kardesi
Emir Süleyman ile savasmis, fakat maglub olarak tekrar Amasya'ya çekilmis ise de onu
Rumeli'ye dönmek zorunda birakmak için çareler aramaya baslamisti. Anadolu'da dört yil
kadar kalan Emir Süleyman'in, Sivrihisar yüzünden Karamanlilar'la arasinin açilmasini
firsat bilen Mehmed Çelebi, yeni bir taktik deneyerek Karaman'da bulunan kardesi Musa
Çelebi'yi kendisine bagli kalmak sartiyla Rumeli'ne göndermeye karar verir. Bu maksatla
Karamanlilar'la Kirsehir'in Malya ovasinda bulunan Cemale kalesinde bulusan Mehmed
Çelebi, Candaroglu Isfendiyar Bey ve Eflak voyvodasi Mirçe ile de müzakerelerde
bulunmustu. Onlarin da muvafakati üzerine Candar iline gelen Musa Çelebi, Temmuz 1409'da
Sinop'tan gemilerle Eflâk'a geçer. Gerçi Emir Süleyman'in giiçlenip kendi
bagimsizligini tehdid etmesinden korkan Eflâk'in ve Sirp krali Stefan'in da destekleri
saglanmisti. Musa Çelebi, Eflâk'ta prensin kizi ile evlendi. Böylece Türkler, Ulahlar,
Sirplar ve Bulgarlar'dan olusan bir ordu toplamayi basaran Musa Çelebi, Edirne üzerine
yürür.
Musa Çelebi, Istanbul'a kaçmak üzere yola çikan Emir
Süleyman'in yakalanip öldürülmesi ve bütün timarli sipahiler gibi sancak beylerinin
de kendisine bagliliklarini bildirmeleri üzerine Rumeli'deki Osmanli eyaletlerinin yegane
hâkimi olarak Edirne'de tahta geçer. Böylece Emir Süleyman'in devleti, daha yetenekli
ve enerjik Musa Çelebi'ye kalmisti. Gerçekten, cesur, gözü pek, faal bir kimse olan
Musa Çelebi, Çelebi Mehmed'e olan bagliligini red ve inkâr ederek hükümranligini
ilân eder. Subat 1411 yilinda gerçeklesen hükümdarlik ilânindan sonra adina para
bastiran Musa Çelebi, gerçek bir hükümdar gibi davranmaya baslar. Saray protokol ve
merasimlerinde eski Osmanli saray geleneklerini kurmaya yeniden tesis etmeye çalisir.
Musa Çelebi, Emir Süleyman'a yardim eden Sirp despotu
Stephan Lazaroviç üzerine yürüyerek önemli bir maden sehri olan Novo Brodo'yu zapt
eder. Pravati ve köprü kalelerini de ele geçirmek suretiyle, karisiklik döneminde
Osmanlilar'in Balkanlar'da kayb ettikleri topraklan geri alir. Bu esnada Emir Süleyman'in
Rumeli'ye geçisi esnasinda Bizans'a biraktigi yerlerin çogunu geri alan Musa Çelebi,
böylece Bizans'i da cezalandirmaya çalisiyordu. Istanbul'u karadan ve denizden kusatma
altina alan Musa Çelebi, 1411 yilinda Silivri'ye gelmis ve Istanbul'u açlikla teslime
zorlamak istemisti. Çagdas kaynaklarin ifadesine göre Musa Çelebi'nin tutumundan
çekinen Manuel, Venedikliler'in de yardim etmemeleri üzerine sehri teslim etmeye karar
verir. Ancak daha önce Musa Çelebi tarafindan Bizans'a gönderilen ve bilahare Manuel
ile is birligi yapan Candaroglu Ibrahim Pasa'nin tavsiyesi ile hareket eden Manuel,
Çelebi Mehmed'i Rumeli'ye geçirmek suretiyle Istanbul kusatmasini kaldirmak
tesebbüsünde bulunur. Nitekim, Gebze kadisi Fazlullah'i Manuel'e göndererek onunla
anlasan Çelebi Mehmed, önce Istanbul'a gelmis, 1412 senesinin Ekim ayinda da Çatalca
yakininda bulunan Incegiz'de Musa Çelebi ile savasa girmistir.
Kardesler arasindaki mücadele esnasinda sik sik taraf
degistirmekle dikkat çeken bir sahsiyet vardir. Aydinoglu Cüneyd Bey adini tasiyan bu
zat, Aydin ilindeki mevkiini saglamlastirmak için bir dizi faaliyetlerde bulunmustu.
Fakat sonunda Çelebi Mehmet duruma hâkim olup eski birligi saglayinca onu Nigbolu
muhafizligina getirmek zorunda kalmistir. Bununla beraber ona güvenemeyen Çeîebi
Mehmet, onu bölgesinden alip uzaklastirmak ihtiyacini duymustu.
Baslangiçta gayet halim selim görünen Musa Çelebi'nin,
sonralari sert bir tavir takinarak gerek beylerinin gerekse askerlerinin kendisine olan
bagliligini kayb etmesi, yenilmesinde büyük bir rol oynamistir. O, Sofya'nin güneyinde
bulunan Samakov kasabasi civarindaki Çamurlu sahrasindaki savasta ordusunun maglub olmasi
üzerine yarali olarak Eflâk'a dogru kaçmak isterken yakalanip 10 Temmuz 1413'te
öldürülür. Musa Çelebi'nin ölüm haberi, büyük bir üzüntüye sebep olmustu.
Nasinin Bursa'ya gelmesi üzerine sehri muhasara eden Karamanoglu Mehmed Bey, sür'atle
geri çekilmek zorunda kaldi.
Musa Çelebi'nin vefati üzerine Osmanli hanedaninin
bölünmesi sona ermis oluyordu. Çelebi Sultan Mehmed, babasinin topraklarini yeniden
toparlamaya gayret ediyordu. Onbir yil süren bu karisiklik döneminden sonra Osmanli
Devleti, Güneydogu Avrupa'daki bütün stratejik noktalari, Edirne, Sofya ve Üsküp'ü;
Dogu Balkanlar'da da eski sehir ve yerlesim bölgelerini tekrar elde etmis oldu. Bunun
sadece bir istisnasi vardi o da Çelebi Sultan Mehmed'e yardim karsiliginda Sirbistan'a
birakilmis olan Nis'ti.
» S.a miLLet.
» Hangi Müzik Türünü Dinliyorsunuz?
» Merhaba...
» bir kız
» Sizce bu sezon en iyi transferi hangi takim yapti?
» Böyle Site Url'si Olur Mu? :D